Lăng kính: triết học
Để trả lời cho câu hỏi liệu các khối vật chất cơ bản xây dựng nên thực tại quanh ta là hạt, trường năng lượng hay là sự kết hợp giữa cả hai, ta cần đưa suy luận của mình ra ngoài phạm trù vật lý.

Rất lâu trước khi triết học và vật lý phân tách thành hai lĩnh vực khác nhau, các nhà triết học tự nhiên đến từ thời Hy Lạp cổ đã suy đoán về các nguyên […]

ĐỌC THÊM
Thực tại là chất nặn dẻo
Chẳng có gì là thực. Tất cả cũng là thực. Chúng ta có thể đến bất cứ nơi đâu.

Ký ức tuổi thơ tôi tựa như một hố đen, dành cho những khoảnh khắc và năm tháng được đánh dấu bằng những lần giác ngộ và phép màu. Như khi tôi lên sáu, cái […]

ĐỌC THÊM
Con người ta ưa quy củ và tìm cầu khả năng đoán định. Nhưng cũng giống như Vũ trụ của chúng ta, thứ phát triển mạnh mẽ nhờ vào entropy, chúng ta cần sự hỗn loạn để phát triển.

Các tu sĩ Phật giáo ở tu viện Namgyal Ấn Độ tham gia vào một nghi lễ liên quan đến việc tạo ra các mô hình hoa văn phức tạp từ cát màu, được gọi […]

ĐỌC THÊM
Hume phản đối lập luận của Strawson rằng chúng ta phải chịu trách nhiệm đạo đức cho hành động của mình. Liệu Hume có thành công?

4. Hume phản đối luận điểm của Strawson Trong bài trước, Strawson đã đưa ra lập luận để chứng minh bạn không bao giờ phải chịu trách nhiệm đạo đức về bất kì hành động […]

ĐỌC THÊM
Liệu chúng ta thực sự có ý chí tự do và phải chịu trách nhiệm về đạo đức cho hành động của bản thân?

1. Trách nhiệm đạo đức (moral responsibility) là gì? Đồng hồ điểm 8 giờ tối, Hoàng vội vàng ngắm nghía và tút tát lại mái tóc vuốt keo sáng bóng của mình để chuẩn bị […]

ĐỌC THÊM
Trong suốt chiều dài lịch sử, bản chất con người luôn cố gắng tháo bỏ sợi dây ràng buộc nó vào truyền thống. Liệu thứ tự do nội tại đó có đáng cái giá đắt phải trả hay không?

Làm-người là gì? Theo truyền thống, bản chất con người được cho là một điều chi cố định, được sinh ra bởi tự nhiên hoặc Chúa Trời, không bao giờ thay đổi. Mỗi người được […]

ĐỌC THÊM
Làm thế nào để bạn chứng minh kiến thức của mình? Nhận thức luận có thể cho bạn một gợi ý.

Làm thế nào bạn biết ngày mai thời tiết sẽ ra sao? Làm thế nào bạn biết Vũ trụ này bao nhiêu tuổi? Làm thế nào bạn biết mình có đang suy nghĩ hợp lý? […]

ĐỌC THÊM
Chúng ta đều biết rằng cái chết là điều không thể tránh khỏi. Vậy tại sao chúng ta vẫn không chịu tin vào điều đó?

Trong tiểu thuyết ngắn The Death of Ivan Ilyich (Tạm dịch: Cái chết của Ivan Ilyich, 1886), Leo Tolstoy đã kể cho chúng ta câu chuyện về một người đàn ông đột ngột nhận ra […]

ĐỌC THÊM
Chúng ta vẫn đang tìm kiếm mục đích tồn tại của vũ trụ. Nhưng khoan, vũ trụ, liệu có thực sự hiện hữu?

Trong một thế giới lý tưởng, mỗi câu hỏi triết học phi thường sẽ luôn gắn liền với một giai thoại thú vị về sự xuất hiện của nó. Không may, chúng ta chỉ có […]

ĐỌC THÊM
Triết học thực tiễn của Aristotle
Làm thế nào để sống một cuộc đời tốt đẹp? Bốn câu trả lời từ triết gia Aristotle.

Aristotle ra đời vào khoảng năm 384 trước Công nguyên tại Vương quốc Macedonia của Hy Lạp cổ đại, nơi cha ông là một ngự y hoàng gia. Khi lớn lên, ông trở thành một […]

ĐỌC THÊM
Cầu nối từ chẳng-nơi-nào
Làm thế nào tồn tại đến từ hư vô?

“Câu hỏi về tồn tại là câu hỏi sâu thẳm nhất trong mọi thể loại triết học.” William James đã kết luận như vậy khi suy nghĩ về câu hỏi căn bản nhất kia: làm […]

ĐỌC THÊM
Điều gì khiến khủng long có thật mà kỳ lân lại không? Nhà triết học lý giải câu hỏi về thực tại của cậu con 4 tuổi.

Câu chuyện bắt đầu với một câu hỏi dễ, đến từ con trai tôi vài tháng sau khi nó vừa tròn bốn tuổi: “Chúng ta có thật không?” Câu hỏi tuy khá đột ngột, nhưng […]

ĐỌC THÊM
Đối thoại giữa nhà sinh học và nhà triết học
Hai giáo sư của Đại học Lorraine thảo luận về bản ngã, đổi thay, và tôn giáo. Hai học giả tiếp tục trao đổi về đặc tính, biến thái, và cái tôi. Nhà sinh học nêu ý kiến và nhà triết học phản hồi.

Phần 1: Bản ngã, đổi thay, và tôn giáo Ý kiến của Jean-Pierre Jacquot, giáo sư sinh học Lần duy nhất chúng ta học triết học từ hệ thống trường phổ thông Pháp là năm […]

ĐỌC THÊM
Những khám phá trong lĩnh vực di truyền học xã hội có thể sẽ xác thực một giả thuyết về hạnh phúc đã tồn tại lâu đời như nền văn minh phương Tây.

Gần 2500 năm trước, Aristotle đã khơi dậy một cuộc cách mạng về hạnh phúc. Vào thời điểm đó, các triết gia Hy Lạp đang cố gắng để định nghĩa chính xác trạng thái “hạnh […]

ĐỌC THÊM
Điều căn bản mà bất kì ai muốn học triết và hiểu triết cần nắm rõ là lập luận. Tất cả các vấn để trong triết học đều quay xung quanh lập luận. Nhưng không phải ai cũng biết thế nào là lập luận và lập luận ra sao là đúng.

Trong bài viết thứ nhất của series về triết học của zeal, Triết Học 101, mình có giới thiệu qua thế nào là triết học và triết học bao gồm những phân nhánh chính nào. […]

ĐỌC THÊM
Bạn không thích triết học? Bạn nghĩ triết học là một môn không có tính ứng dụng cao? Triết học chỉ xoay xung quanh chủ nghĩa Mác Lê-nin? Bài viết sẽ cho các bạn một cái nhìn toàn cảnh hơn về triết học.

Khi mình hỏi những người bạn của mình học Đại học ở Việt Nam về môn triết học, đa phần phản ứng đều rất ngán ngẩm và chẳng có ai có tẹo hứng thú nào […]

ĐỌC THÊM
Chúng ta có thể nghĩ bản thân mình ngang hàng với động vật - hoặc là người bảo hộ của chúng. Vậy Robot sẽ quyết định gì về chúng ta?

Chú khỉ đột Harambe được miêu tả là “thông minh,” “hiếu kỳ,” “ dũng cảm,” và “vĩ đại.” Nhưng chỉ đến mùa xuân năm ngoái Harambe mới trở nên nổi tiếng. Vào ngày 28/5, một […]

ĐỌC THÊM
Descartes là người khơi mào cho những câu hỏi xung quanh vấn đề tâm trí và ý thức. Hơn 4 thế kỷ trôi qua, cuộc tranh luận vẫn chưa thấy hồi kết.

Vào một buổi sáng mùa xuân năm 1994 ở Tucson, Arizona, triết gia David Chalmers, khi đó còn chưa được ai biết tới, có một bài nói chuyện về ý thức (consciousness), điều mà ông định […]

ĐỌC THÊM
Khoa học ngày càng chứng minh những hành vi của chúng ta phụ thuộc vào di truyền sinh học và hoạt động của các nơ-ron, chứ không phải do chúng ta chủ động chọn làm như vậy. Chúng ta nên tiếp nhận thông tin này như thế nào?

Trong nhiều thế kỷ, các triết gia và các nhà thần học đã gần như nhất trí rằng nền văn minh loài người, theo cách chúng ta vẫn hiểu, phụ thuộc vào một niềm tin […]

ĐỌC THÊM
Nguồn gốc muôn loài của Darwin không đơn thuần là một cuộc cách mạng của sinh học. Thay đổi về thế giới quan nào đã đến cùng Darwin?

Những sự khái quát hóa trong sinh học gần như đều mang tính xác suất. Như một người dí dỏm kết luận thì chỉ có một định luật bất biến trong sinh học: “Mọi định […]

ĐỌC THÊM