Kinh điển /

Chẳng bao giờ lỗi thời.

Bài viết có chủ đề thường được coi là “chuyện muôn thủa”, được quan tâm, bàn luận bất kể thời gian.
Cỗ máy trong mơ
Thiên tài ẩn dật David Deustch và thế giới thách thức trí tưởng tượng của điện toán lượng tử.

Ở vùng ngoại ô Oxford có một nhà vật lí học thiên tài và gầy guộc đến đáng quan ngại tên là David Deutsch, người tin vào sự tồn tại của đa vũ trụ, một […]

ĐỌC THÊM
Lịch sử con Số Không
Hành trình của con số Không - từ một vật thế chỗ đến biểu tượng của Hư Vô.

Vào thời điểm kết thúc năm 1999 cận kề, truyền thông thế giới dần dần quan tâm hơn đến khái niệm Y2K hay Lỗi Thiên Niên Kỷ. Mối quan tâm này tập trung vào con […]

ĐỌC THÊM
Và chúng ta còn cần gì khác nữa để giải được câu đố hóc búa về tiêu thụ carbon và phát thải CO2?

Hoa Kỳ hiện đã có hai nhà máy điện than hoạt động với cơ chế tránh phát thải CO2 vào không khí. Petra Nova tại Texas và Kemper tại Mississippi sử dụng công nghệ để […]

ĐỌC THÊM
Bạn không thích triết học? Bạn nghĩ triết học là một môn không có tính ứng dụng cao? Triết học chỉ xoay xung quanh chủ nghĩa Mác Lê-nin? Bài viết sẽ cho các bạn một cái nhìn toàn cảnh hơn về triết học.

Khi mình hỏi những người bạn của mình học Đại học ở Việt Nam về môn triết học, đa phần phản ứng đều rất ngán ngẩm và chẳng có ai có tẹo hứng thú nào […]

ĐỌC THÊM
Khi quy mô làm chúng ta bối rối, những câu chuyện có thể giúp chúng ta nhận thức rõ ràng hơn.

Bạn không lường trước được việc này. Có lẽ dù có cố gắng cũng không thể. Ảnh hưởng của những thay đổi quy mô lớn thường vượt quá khả năng nhận thức hay thậm chí […]

ĐỌC THÊM
Tại sao những câu chuyện chúng ta luôn nghe về bùng phát dịch bệnh chỉ là những lời nói dối quyến rũ?

Trong kho từ vựng về bệnh truyền nhiễm, ‘Bệnh nhân số 0’ có nghĩa là trường hợp gốc trong một cuộc bùng phát dịch, người đầu tiên biểu hiện các triệu chứng bệnh. Ý tưởng […]

ĐỌC THÊM
Kinh tế học như là một thư viện gồm nhiều tập truyện ngụ ngôn.

1. Năm 1956, hai người đàn ông Nhật Bản, một kỹ sư trưởng và một quản lí, chu du vòng quanh nước Đức và chứng kiến sự phổ biến của xe gắn máy ở đây. […]

ĐỌC THÊM
Những cải thiện sinh học liệu có khiến con người đánh mất bản sắc cá nhân?

Chỉ trong vài chục năm tới đây, kỹ thuật cải thiện sinh học (bioenhancement) rất có thể sẽ trở thành một nét đặc trưng cơ bản của xã hội loài người. Những dược phẩm được […]

ĐỌC THÊM
Các nguyên tắc đạo đức của chúng ta đến từ đâu? Làm sao chúng ta chắc chắn rằng mình đang làm điều đúng đắn? Bạn có sẵn sàng giết một người để cứu năm người không?

Sự Đa Dạng Của Kinh Nghiệm Đạo Đức Khi các nhà nhân chủng học như Richard Shweder và Alan Fiske khảo sát các mối quan tâm đạo đức trên phạm vi toàn cầu, họ nhận […]

ĐỌC THÊM
Các nguyên tắc đạo đức của chúng ta đến từ đâu? Làm sao chúng ta chắc chắn rằng mình đang làm điều đúng đắn? Bạn có sẵn sàng giết một người để cứu năm người không?

Theo bạn, ai là người đáng ngưỡng mộ hoặc ít đáng ngưỡng mộ nhất trong số những người sau đây: Mẹ Teresa, Bill Gates, hay Norman Borlaug? Đối với hầu hết mọi người, đây không […]

ĐỌC THÊM
Hai cách tư duy chính về xác suất thống kê khác nhau như thế nào, và chúng dẫn đến những kiểu mô hình phân tích dữ liệu khác nhau ra sao?

Xác suất là một khái niệm tất cả chúng ta được nghe, thấy, hoặc tiếp xúc hàng ngày. Từ những bản dự báo thời tiết – chẳng hạn như 50% ngày mai sẽ có mưa, […]

ĐỌC THÊM
Đây là một bản hướng dẫn chúng ta cách xoay sở trong một thế giới đang nóng dần.

NƯỚC Nếu bộ phim An Inconvenient Truth (Tạm dịch: Một sự thật khó chịu)của Al Gore được mọi người tin tưởng thì bạn nên bắt đầu bán bất động sản ven biển ngay đi. Phim […]

ĐỌC THÊM
Đây là một bản hướng dẫn chúng ta cách xoay sở trong một thế giới đang nóng dần.

Các thành phố biển bị ngập, những vùng nông nghiệp khô cằn, các dòng biển bị phá vỡ, bệnh nhiệt đới lan rộng, sông băng (glacier)tan chảy – một hiệu ứng nhà kính nhân tạo […]

ĐỌC THÊM
Sau một mùa hè đặc biệt phì nhiêu, nữ văn sỹ Annie Dillard ngẫm nghĩ và viết về vòng quay tạo hóa và chết chóc trong tự nhiên.

Đêm qua tôi tỉnh giấc vì chính tiếng hét của mình. Chắc là tại cái cây kinh khủng màu vàng tôi nhìn thấy trồi lên từ nền đất ẩm gần gốc cây bên Tinker Creek, […]

ĐỌC THÊM
Câu hỏi về nguồn gốc muôn loài chưa bao giờ nguội đi.

Chantal Abergel và Jean-Michel Claverie đã quen với việc tìm kiếm các loài virus lạ. Cặp vợ chồng chuyên gia virus học, hiện đang làm việc tại Đại học Aix-Marseille, đã xây dựng sự nghiệp của […]

ĐỌC THÊM
Ở một xã hội khác, nơi mà lòng tự trọng và danh tính của con người không cần gắn chặt với nghề nghiệp, cuộc sống liệu có tốt đẹp hơn?

Trong hàng thế kỉ qua, người ta đã phỏng đoán về một tương lai không có việc làm, và hiện tại thì vẫn chẳng khác gì khi các học giả, nhà văn, và nhà hoạt động […]

ĐỌC THÊM
Nhà sinh vật học tiến hóa nổi tiếng E. O. Wilson có một tầm nhìn táo bạo để cứu Trái đất khỏi thảm họa đại tuyệt chủng.

“Những cuộc đấu tranh là nơi thú vị,” nhà sinh học tiến hóa nổi tiếng E. O. Wilson nói, “và nơi mà những tiến bộ nhanh nhất diễn ra.” Chúng tôi đang ngồi trên những […]

ĐỌC THÊM
Nhiều ý tưởng vốn đã được chứng minh là sai lầm, như Trái đất phẳng, lại vẫn tồn tại và thu hút nhiều người tin theo. Tại sao vậy?

Vào tháng Giêng 2016, rapper BoB chia sẻ trên Twitter với người hâm mộ rằng Trái Đất thực sự phẳng. Anh ta thừa nhận: “Rất nhiều người ngán ngẩm với cụm từ ‘Trái Đất phẳng’, […]

ĐỌC THÊM
Những đặc điểm tâm lý của chúng ta có ảnh hưởng thế nào đến suy nghĩ về sự bình đẳng, và cần có những điều kiện gì một trật tự xã hội bình đẳng mới có thể được duy trì?

Vào một tối mùa hè năm 2012, một nhóm các nhà nghiên cứu tập trung ngoài một quán bar tại thành phố Lawrence, tiểu bang Kansas. Họ làm việc cho một sinh viên cao học […]

ĐỌC THÊM
Ta nên biết ơn những bông hoa. Nếu không có chúng, thế giới sẽ rất khác - và chắc chắn là loài người không có mặt trong đó.

Vài đêm trước tôi chợt thấm thía được là thế giới đã thay đổi nhiều kể từ thời đại xa xưa đó. Tôi tỉnh dậy bởi một tiếng động lạ trong phòng mình. Không phải […]

ĐỌC THÊM
Liệu Trái đất chỉ dăm chục triệu năm về trước có như thế giới muôn màu mà chúng ta trải nghiệm ngày nay?

Nếu có thể quan sát Trái Đất từ rìa ngoài của Hệ Mặt trời qua suốt những kỷ nguyên địa chất, chúng ta có lẽ đã có thể nhận ra một thay đổi tinh tế […]

ĐỌC THÊM
Ý thức và những giấc mơ
Những ý thức chúng ta có khi nằm mơ có nền tảng và đặc điểm như thế nào? Kiểu ý thức này đóng vai trò gì trong cuộc sống của chúng ta?

Giấc mơ là một trong những trải nghiệm có ý thức sống động và độc đáo nhất. Khả năng tường thuật của chúng đã được ghi nhận trong suốt lịch sử, từ những câu chuyện […]

ĐỌC THÊM
Bản thân từ "phóng xạ" đã luôn mang đến một cảm giác sợ hãi và đề phòng. Nhưng những lý do đằng sau cảm giác này liệu có chính đáng?

Thị trấn spa Bad Gastein trên dãy núi An-pơ, Áo. Giờ là 10 giờ sáng thứ Tư, một ngày đầu tháng Ba, lạnh và có tuyết rơi – nhưng không phải ở lối vào đường […]

ĐỌC THÊM
Descartes là người khơi mào cho những câu hỏi xung quanh vấn đề tâm trí và ý thức. Hơn 4 thế kỷ trôi qua, cuộc tranh luận vẫn chưa thấy hồi kết.

Vào một buổi sáng mùa xuân năm 1994 ở Tucson, Arizona, triết gia David Chalmers, khi đó còn chưa được ai biết tới, có một bài nói chuyện về ý thức (consciousness), điều mà ông định […]

ĐỌC THÊM
Khoa học ngày càng chứng minh những hành vi của chúng ta phụ thuộc vào di truyền sinh học và hoạt động của các nơ-ron, chứ không phải do chúng ta chủ động chọn làm như vậy. Chúng ta nên tiếp nhận thông tin này như thế nào?

Trong nhiều thế kỷ, các triết gia và các nhà thần học đã gần như nhất trí rằng nền văn minh loài người, theo cách chúng ta vẫn hiểu, phụ thuộc vào một niềm tin […]

ĐỌC THÊM
Một trong những quy luật của sinh học chính là sự rẻ-tiền và sản-xuất-đại-trà của tinh trùng. Nhưng khi điều này dường như bị phá vỡ, nó có ý nghĩa gì với sinh học hay là định kiến về hai giới tính?

“Dân học tiến sĩ ai cũng muốn trở thành người phản biện sách giáo khoa. Bạn luôn đi tìm những thứ nghe có vẻ ngược đời,” Scott Pitnick nói. Đối với anh, cái ngược đời […]

ĐỌC THÊM
Nông nghiệp có thật sự là một bước tiến của con người? Việc phát triển nông nghiệp đã mang lại những bất cập gì?

Chúng ta nợ khoa học nhiều thay đổi lớn trong cách chúng ta nhìn nhận tự mãn về bản thân mình. Thiên văn học dạy chúng ta rằng trái đất chẳng phải trung tâm của […]

ĐỌC THÊM
Im đi và ngồi xuống
Chúng ta ca ngợi các nhà lãnh đạo tài ba, khao khát cái gọi là "khả năng lãnh đạo" hay "phẩm chất lãnh đạo". Vậy, chúng ta có đang quá đề cao sự lãnh đạo, và thế nào mới được coi là lãnh đạo tốt?

Con tàu Titanic bị đắm vào ngày 15 tháng Tư năm 1912. Chín ngày sau, Thomas Hardy sáng tác một bài thơ về thảm họa này, đặt tên là “The Convergence of the Twain.” (Tạm […]

ĐỌC THÊM
Quy luật nào đứng sau một số hình dáng và cấu trúc ta thường gặp trong tự nhiên, như tổ ong, bong bóng, bọt nước, hay khung xương nhím biển?

Những con ong làm thế nào vậy? Tảng ong (honeycomb), nơi chúng chứa thứ mật ngọt màu hổ phách, là kết quả tuyệt diệu của một công trình kỹ thuật chỉn chu, một khối tập […]

ĐỌC THÊM
Giữa thế giới hiện đại, sự bảo mật và quyền riêng tư cá nhân luôn được coi trọng. Nhưng đối với Virginia Woolf, có một riêng tư theo nghĩa khác quan trọng hơn.

Những ngày này, khi ta sử dụng từ “riêng tư,” nó thường khoác lên một ý nghĩa có phần chính trị. Chúng ta quan tâm đến người khác và việc họ có thể ảnh hưởng […]

ĐỌC THÊM
Nguồn gốc muôn loài của Darwin không đơn thuần là một cuộc cách mạng của sinh học. Thay đổi về thế giới quan nào đã đến cùng Darwin?

Những sự khái quát hóa trong sinh học gần như đều mang tính xác suất. Như một người dí dỏm kết luận thì chỉ có một định luật bất biến trong sinh học: “Mọi định […]

ĐỌC THÊM
Sáng tạo thẩm thấu
Cái sáng tạo liệu có gắn liền với việc "tạo ra?" Chẳng lẽ cứ phải vẽ vời, sáng tác, viết nhạc thì mới có thể sáng tạo?

Mỗi nền văn hóa lại chọn tôn sùng một vài đức tính, và sáng tạo là một đức tính như thế trong xã hội chúng ta. Trên thực tế, ngay bây giờ chúng ta đang […]

ĐỌC THÊM
Có phải cứ không giẫm lên cỏ mới là bảo vệ môi trường? Cứ hái hoa bẻ cành là phá hoại thiên nhiên?

Bọn trẻ đã dậy từ 7.30 sáng, chơi điện tử và xem hoạt hình. Thật là buồn nếu chúng lại ở nhà vào một ngày đẹp trời thế này, bạn tự nhủ. Trên mặt tủ […]

ĐỌC THÊM