Hay những điều tôi ngộ ra sau hai năm thực hành ăn tối một mình.
Thoạt tiên, chuyện ăn một mình phát sinh do hoàn cảnh. Mùa xuân năm 2020 đánh dấu việc “thế giới của tôi bỗng chốc thu bé lại” vừa bằng vài thước vuông căn hộ, khi […]
Tiêu điểm: tâm lý học
Một thế hệ “co giật”
Helen Lewis | Nhật Vi | 22 phút đọc
Liệu rối loạn tic có phải là căn bệnh đầu tiên có khả năng lây lan do tác động từ các phương tiện truyền thông xã hội?
Cách đây 3 năm, một bác sĩ tâm thần tên Kirsten Müller-Vahl lần đầu nhận thấy có gì đó bất thường nơi những bệnh nhân phòng khám ở Hannover, Đức của bà vừa tiếp nhận. […]
Bộ não kì lạ của tay leo vách núi giỏi nhất hành tinh
J.B. MacKinnon | Phù Vân | 15 phút đọc
Alex Honnold trải nghiệm nỗi sợ theo một cách rất khác chúng ta.
Có riêng một động từ nhân danh Alex Honnold. Để “honnold” — thường được viết là “honnolding” — tức là đứng ở một vị trí cao, bấp bênh, dựa lưng vào tường và nhìn thẳng […]
Trắc nghiệm MBTI mến yêu của bồ có khi chỉ là một… cú lừa
Jennifer Fayard | Phương | 6 phút đọc
Kết quả về tính cách của bạn có thể chả chính xác như bạn tưởng. Và đây là lý do tại sao.
Câu chuyện về hai bài test Ai cũng muốn làm test về tính cách, và Myers-Briggs Type Indicator (MBTI) là một trong những bài kiểm tra có mức độ phổ biến cao nhất. Được phát […]
Bệnh tâm thần có thể giả vờ được không?
Doughlas Starr | Đình Đức | 6 phút đọc
Đây là cách mà các nhà tâm lý học pháp y phát hiện ai đang giả vờ bệnh.
Khi ai đó gây ra một tội ác tày đình và “khó giải thích,” chúng ta đều tự nhiên muốn biết liệu anh ta có bị tâm thần không, bởi còn ai ngoài một người […]
Tại sao loài người yêu thích các nghi thức?
Tim Vernimmen | Đình Đức | 6 phút đọc
Trong khi nguồn gốc của nhiều nghi lễ còn chưa sáng tỏ, những nghiên cứu gần đây cho thấy loài người đã phát triển các thực hành xã hội như nghi thức nhằm né tránh và giải quyết các mối đe dọa.
Đầu năm 2021, người dân trên toàn thế giới đã tổ chức một trong những nghi lễ lớn nhất của nhân loại. Để kỷ niệm một năm đã qua, loài người có các hoạt động […]
Khoa học đang cho thấy phương thuốc điều trị tốt nhất cho tuổi già chính là bạn bè.
Carol, mẹ chồng của tôi, sống một mình. Hôm trước là ngày sinh nhật thứ 75 của bà. Như thường lệ, tôi sẽ gửi tặng bà những đóa hoa. Như thường lệ, bà sẽ dành […]
Những lỗ đen cực nóng và mũi tên thời gian
Carlo Rovelli | Shiba | 4 phút đọc
Có vẻ thật phi lý khi vật lý hiện đại nói với chúng ta, những kẻ dễ dàng đếm nhịp từng giây từng phút đời mình, rằng hiện tại không có thật và thời gian chẳng phải mũi tên hướng tới tương lai. Nếu thế thì, thời gian là gì?
Một trong những bí ẩn lớn nhất của vật lý hiện đại là cái chúng ta đang trải nghiệm theo đúng nghĩa đen tại mỗi khoảnh khắc đời mình. Vật lý mô tả thế giới […]
Vì sao người già luôn phàn nàn về giới trẻ
Brian Resnick | Mỹ Châu | 9 phút đọc
Dự báo: Một ngày nào đó, Thế hệ Z “OK boomer” ngày nay sẽ phàn nàn về giới trẻ. Lỗi do trí nhớ của con người.
Người già và người trẻ lại đang tranh cãi gay gắt – lần nữa. Không quá khi cho rằng đây là một khía cạnh bất diệt trong xã hội loài người: Những người trẻ luôn […]
Làm thế nào để chinh phục những mục tiêu năm mới?
Alice Fleerackers | Linh Chi Ha | 6 phút đọc
Bạn có đang thực hiện những mục tiêu năm mới của mình không? Tại sao chúng ta lại không thể kiên trì với những mục tiêu này?
Có một nguồn năng lượng thúc đẩy bất chợt đến với chúng ta vào mỗi thời điểm năm mới, và nó có tên gọi riêng là “hiệu ứng khởi đầu mới.” Bạn cũng có thể […]
Những người Do Thái lưu vong từ Liên Xô cũ kể những câu chuyện không nhất quán. Qua đây, điều gì về bản chất của ký ức được tiết lộ?
“Họ từng hỏi liệu tôi có nhớ chị không…tôi không. À, tôi nhớ có một bé gái. Nhưng chính xác mặt mũi chị trông ra sao thì không. Chỉ là một khuôn mặt mờ ảo.” […]
Tại sao những tác phẩm vĩ đại nhất đều lấy cảm hứng từ nỗi buồn?
Adam Roberts | Thủy Tiên | 9 phút đọc
Thật kì lạ khi nỗi buồn dường như khiến chúng ta trở nên cao quý hơn, thanh lịch hơn, và trưởng thành hơn.
Gần đây tôi đang nghe lại album Hearts and Bones của Paul Simon, lần đầu tiên sau rất nhiều năm, nói đúng ra là lần đầu tiên kể từ khi tôi còn là một chàng […]
Người giàu “xấu tính,” vì sao?
Christopher Ryan | Quốc Hưng | 14 phút đọc
Hãy gọi nó là Hội chứng Người giàu Khốn nạn – xu hướng tách bản thân khỏi những người có sự khác biệt lớn về tài sản.
Năm 2007, Gary Rivlin đăng tải trên tờ New York Times hồ sơ tổng hợp về những người thành đạt tại Silicon Valley. Một trong số họ, Hal Steger, sống với vợ trong căn biệt […]
Âm nhạc có thật sự giúp trẻ em thông minh hơn?
Christoph Droesser | Linh Chi Ha | 7 phút đọc
Một phân tích gần đây đã chỉ ra rằng hầu hết các nghiên cứu đã đưa ra những kết luận sai lệch về mối quan hệ giữa âm nhạc và việc phát triển kỹ năng.
Vào năm 2004, một bài nghiên cứu với tựa đề “Học nhạc giúp cải thiện chỉ số IQ” được đăng tải trên tờ Khoa Học Tâm Lý. Tác giả của nghiên cứu này là Glenn […]
Con người và tài sản: Ai là chủ, ai là tớ?
Bruce Hood | Mai Nhi | 6 phút đọc
Chúng ta đang bị của cải vật chất sở hữu như thế nào?
Năm 1859, khoảng 450 hành khách trên chuyến tàu Royal Charter đi từ các mỏ vàng tại Úc trở về Liverpool đã chết đuối khi con tàu hơi nước này bị đắm ngoài khơi bờ […]
Các chiến lược tình dục qua lăng kính tiến hóa
Bob Holmes | Lưu Vũ | 9 phút đọc
Phụ nữ tìm kiếm điều gì ở các mối quan hệ qua đường – các gen tốt hay cảm xúc lãng mạn?
Đến một độ tuổi nhất định, đa số người trưởng thành đều ổn định cuộc sống với những mối quan hệ vợ chồng tương đối bền chặt trong nhiều năm, thậm chí là cả cuộc […]
Yêu hay không yêu, không yêu hay yêu nhắn một lời
Aziz Ansari & Eric Klinenberg | Minh Hoàng | 9 phút đọc
Câu chuyện chờ đợi trong tình yêu.
Vài năm trước tôi gặp một cô gái – gọi cô là Tanya vậy – và chúng tôi đã “tình một đêm” với nhau ở Los Angeles. Chúng tôi cùng tham dự một bữa tiệc […]
Lợi ích từ việc tưởng tượng cuộc sống của bạn đang trên đà thắng lợi.
Năm 1995, một người phụ nữ 35 tuổi bị thương có tên Anat Ben-Tov đã thực hiện một cuộc phỏng vấn từ phòng bệnh của cô ở Tel Aviv. Cô vừa sống sót sau vụ […]
Cha truyền con nối
Siddhartha Mukherjee | Minh Hoàng | 24 phút đọc
Các phát hiện mới về bệnh tâm thần phân liệt nhen nhóm lại những câu hỏi ngàn đời về gen và danh tính
Mùa đông năm 2012, tôi đi từ New Delhi, nơi tôi lớn lên, đến Calcutta để thăm anh họ Moni. Bố tôi cùng đi để dẫn đường, nhưng ông toát ra một vẻ muộn phiền […]
Năng suất không nằm ở việc quản lý thời gian
Adam Grant | Hằng | 8 phút đọc
“Quản lý thời gian” không phải là giải pháp - thực ra nó chỉ là một phần vấn đề.
Vài năm trước đây, trong giờ giải lao của lớp kỹ năng lãnh đạo mà tôi là người đứng lớp, một nhà quản lý tên là Michael bước đến trong vẻ mặt bần thần. Sếp […]
Tại sao chúng ta bị cuốn hút bởi những nhà độc tài?
David Livingstone Smith | Minh Hoàng | 12 phút đọc
Những nhà độc tài tiếp lửa cho nỗi căm hờn, sự tự thương hại, và những ảo tưởng cùng lời hứa hẹn về Thiên đường Trần gian.
Tại sao chúng ta lại chấp nhận những kẻ lãnh đạo bạo ngược, độc đoán hết lần này đến lần khác? Xuyên suốt chiều dài lịch sử, các nhà triết học và lý luận chính […]
Tự kỷ: một chứng bệnh cần chữa trị hay một nét đa dạng thần kinh cần được tôn trọng?
Tuần trước, có người đã đăng thông báo trên Twitter về một buổi gặp gỡ như sau: “Tin tức đây. Một vài người chúng tôi quyết định tổ chức một một buổi tụ tập cà […]
Đứa trẻ tự kỷ đầu tiên – Phần 3
John Donvan, Caren Zucker | Mỹ Châu | 13 phút đọc
Khi được chỉ dạy những kỹ năng xã hội cần thiết và được cộng đồng tiếp nhận và bảo vệ, người tự kỷ hoàn toàn có thể có cuộc sống hạnh phúc.
Sau tất cả những tiến bộ mà Donald đã đạt được trong nhiều năm qua – lái xe, chơi gôn – giao tiếp vẫn là một nghệ thuật quá sức đối với ông. Thỉnh thoảng […]
Đứa trẻ tự kỷ đầu tiên – Phần 2
John Donvan, Caren Zucker | Mỹ Châu | 10 phút đọc
Đi tìm lời giải cho căn bệnh kỳ lạ
BÁC SĨ PETER GERHARDT dùng tay phải vẫy một tấm thẻ tín dụng, để minh họa – như ông ấy vẫn thường làm – cho vấn đề ông đang nói đến. Lần này, đó là […]
Đứa trẻ tự kỷ đầu tiên – Phần 1
John Donvan, Caren Zucker | Mỹ Châu | 12 phút đọc
Thiên tài bẩm sinh hay "kẻ điên rồ đến vô vọng"?
Năm 1951, một nhà tâm lý học, nhà đọc tâm và thôi miên gốc Hungary mang tên Franz Polgar đã được mời tham dự buổi biểu diễn một đêm duy nhất tại thị trấn Forest, […]
Tại sao chúng ta nói dối?
Yudhijit Bhattacharjee | Minh Hoàng | 15 phút đọc
“Ăn ngay nói thật, mọi tật mọi lành,” nhưng sự dối trá và thiếu trung thực mới là cái làm nên con người.
Mùa thu năm 1989, chàng thanh niên trẻ Alexi Santana nhập học Đại học Princeton. Hành trình cuộc đời của Santana lúc ấy là một câu chuyện đầy lôi cuốn mà hội đồng tuyển sinh […]
Thương cho roi cho vọt: Có nên cứng rắn để giúp người khác tốt lên?
Belén López-Pérez | Bích | 4 phút đọc
Có phải chỉ có những cảm xúc tích cực mới có thể mang lại một kết quả tốt? Liệu những cảm xúc tiêu cực có giúp ích được gì cho chúng ta hay không?
Hãy thử tưởng tượng một người bạn thân thiết của bạn vẫn đang trì hoãn việc ôn bài dù kì thi sống còn đang đến gần. Nếu người bạn rớt trong bài kiểm tra sắp […]
Khi Robin Williams tự kết thúc đời mình, chúng ta nhận ra rằng trầm cảm cũng giống như ung thư, đều là những kẻ sát nhân không lý do.
Cứ 40 giây lại có một người tự sát. Tại Mỹ, trong danh sách những nguyên nhân tử vong thường gặp nhất ở người trên 10 tuổi, tự sát đứng thứ 10. Nguyên nhân này […]
Những kẻ móc túi đã đánh lừa chúng ta như thế nào
Caroline Williams | Bích | 6 phút đọc
Những kẻ móc túi không chỉ dùng mỗi mánh khóe bàn tay. Họ lợi dụng cả những điểm yếu của bộ não con người.
Mẹ tôi tinh như thể bà ấy có mắt đằng sau gáy. Ngay từ khi tôi còn nhỏ, bà đã dạy tôi phải luôn cảnh giác với người lạ, đặc biệt là khi họ cho […]
Google và những bí mật đen tối của con người
Seth Stephens-Davidowitz | Minh Nhật | 24 phút đọc
Khám phá những sự thật gây sốc về ước muốn, lòng tin và định kiến của chúng ta.
Mọi người ai cũng đã từng nói dối. Chúng ta nói dối về lượng cồn đã nốc trên đường về, về số lần lết đến phòng tập gym mỗi tuần, về số tiền bỏ ra […]
Những điều vụn vặt trong cách tiếp cận các vấn đề tâm lý.
Đã bao nhiêu lần bạn ngồi trước màn hình máy tính và bắt gặp những tựa báo như “Các nhà tâm lý học đã chỉ ra rằng…”, “Nghiên cứu tâm lý học cho thấy…”, “Các […]
Chiếc công tắc hủy diệt mang tên mạng Xã hội
Nat Eliason | Minh Nhật | 8 phút đọc
Chúng ta đã thay đổi cách sử dụng Internet như thế nào trong thập kỷ vừa qua?
Tháng Bảy năm 2006, Twitter ra mắt cộng đồng mạng thế giới. Đến tháng Chín, Facebook bổ sung thêm News Feed. Nhưng cả hai vẫn chưa mấy phổ biến nếu bạn nhìn vào danh sách […]
Bí ẩn về người đàn ông có trí nhớ siêu phàm
Reed Johnson | Minh Nhật | 15 phút đọc
Sự thật ẩn sau một trí nhớ được mệnh danh “không thể nào quên”.
Một chiều tháng Tư năm 1929, một người đàn ông rụt rè với khuôn mặt rộng đến Viện Giáo dục Cộng sản Mát-xcơ-va (Moscow’s Academy of Communist Education) để tìm gặp chuyên gia về trí […]
Trong những trường hợp nhất định, dành thời gian ở một mình có lợi ích lớn về mặt tâm lý học.
Vào thập niên 80, sau nhiều năm làm việc tại Châu Á, nhà báo và tiểu thuyết gia người Ý Tiziano Terzani đã lánh mình trong một túp lều tại tỉnh Ibaraki, Nhật Bản. Ông […]
Sự trùng hợp ngẫu nhiên và Ý nghĩa của cuộc sống
Julie Beck | J. | 17 phút đọc
Những sự kiện đáng ngạc nhiên trong cuộc sống có vẻ như đang mang những sự thật ẩn giấu, nhưng thực chất, chúng đang tiết lộ về sự vận hành của tâm trí con người.
Vào khoảng cuối lớp bảy, ban nhạc thời cấp hai của tôi đã có một chuyến đi tới Cedar Point, công viên giải trí mà gần như mọi ban nhạc trung học cơ sở miền […]
Hiểu để không bị lợi dụng.
Hãy tưởng tượng rằng bỗng dưng bạn phải kết hôn (vì một lý do nào đó như phong tục tập quán, sức ép gia đình, hay đơn giản là ai đó dí súng đe dọa […]
Có phải Google đang khiến chúng ta trở nên ngu ngốc?
Nicholas Carr | Phúc Trần | 17 phút đọc
Internet đang làm gì với bộ não của chúng ta?
“Dave, dừng lại. Dừng lại được không? Dừng lại, Dave. Anh có dừng lại không, Dave?” Cứ như vậy, siêu máy tính HAL đã van nài với vị phi hành gia không hề mủi lòng […]
Khi quy mô làm chúng ta bối rối, những câu chuyện có thể giúp chúng ta nhận thức rõ ràng hơn.
Bạn không lường trước được việc này. Có lẽ dù có cố gắng cũng không thể. Ảnh hưởng của những thay đổi quy mô lớn thường vượt quá khả năng nhận thức hay thậm chí […]
Tại sao thực tế không thể suy chuyển tâm trí của chúng ta
Elizabeth Kolbert | J. | 13 phút đọc
Những khám phá mới về tâm trí con người đã tiết lộ giới hạn của lý luận.
Vào năm 1975, các nhà nghiên cứu tại Đại học Stanford đã mời một nhóm sinh viên tham gia vào một nghiên cứu về hành vi tự sát. Mỗi người trong số họ được đưa […]
Bản năng đạo đức (phần 2)
Steven Pinker | Phúc Trần | 19 phút đọc
Các nguyên tắc đạo đức của chúng ta đến từ đâu? Làm sao chúng ta chắc chắn rằng mình đang làm điều đúng đắn? Bạn có sẵn sàng giết một người để cứu năm người không?
Sự Đa Dạng Của Kinh Nghiệm Đạo Đức Khi các nhà nhân chủng học như Richard Shweder và Alan Fiske khảo sát các mối quan tâm đạo đức trên phạm vi toàn cầu, họ nhận […]
Bản năng đạo đức (phần 1)
Steven Pinker | Phúc Trần | 15 phút đọc
Các nguyên tắc đạo đức của chúng ta đến từ đâu? Làm sao chúng ta chắc chắn rằng mình đang làm điều đúng đắn? Bạn có sẵn sàng giết một người để cứu năm người không?
Theo bạn, ai là người đáng ngưỡng mộ hoặc ít đáng ngưỡng mộ nhất trong số những người sau đây: Mẹ Teresa, Bill Gates, hay Norman Borlaug? Đối với hầu hết mọi người, đây không […]
Làm thế nào mà horoscope vẫn còn thịnh hành?
Linda Rodriguez McRobbie | J. | 16 phút đọc
Không, chẳng có bất cứ cơ sở khoa học nào đằng sau lời chiêm tinh cho năm 2016 cả, nhưng không có nghĩa là nó không có khả năng ứng nghiệm.
Chiêm tinh học có thể là một hệ thống kiến thức cổ xưa và quý giá về thế giới tự nhiên cũng như vị trí của con người trong thế giới ấy, bắt nguồn rất […]
Sự phối hợp của các giác quan có thể còn sâu sắc hơn ta tưởng tượng, và tín hiệu màu sắc có thể thay đổi cảm quan vị giác.
Nói tới thực phẩm, thì màu sắc là tiền bạc. Các công ty dùng các máy đo màu chuyên dụng quét các sản phẩm ngay trên dây chuyền để đảm bảo chúng có sắc độ […]
Lý do thật sự khiến bạn bỏ phiếu cho Trump hoặc Clinton
Kiki Sanford | Nguyên | 7 phút đọc
Bạn có thực sự duy lý khi lựa chọn ứng cử viên Tổng thống như bạn nghĩ?
Vị giáo sư ngành marketing người Canada gốc Li-băng Gad Saad (cả hai nghe đều giống như từ “sad”) sẵn sàng bảo vệ thuyết tâm lý học tiến hóa (evolutionary psychology) trước những lời cáo buộc […]
Tình yêu cũng giống như chất gây nghiện vậy
Helen Fisher | Hà Nguyễn | 17 phút đọc
Từ sung sướng tột cùng đến nỗi đau chia ly, người đang yêu không khác gì kẻ nghiện.
George Bernard Shaw hiểu được sức mạnh của tình yêu lãng mạn và sự gắn bó. Cả hai, tôi sẽ xác nhận, đều là sự mê đắm – mê đắm trong tuyệt vời khi mối […]